Η διαταραχή πανικού είναι μία από τις πιο συνηθισμένες αγχώδεις διαταραχές. Χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες, χρόνιες κρίσεις πανικού οι οποίες συμβαίνουν αιφνίδια και χωρίς προειδοποίηση. Μια κρίση πανικού περιλαμβάνει έντονο φόβο και ιδιαίτερα δυσάρεστα σωματικά συμπτώματα. Κατά τη διάρκεια της κρίσης το άτομο βιώνει μερικά ή όλα από τα εξής συμπτώματα: Έντονη ταχυκαρδία, πόνο, σφίξιμο ή δυσφορία στο στήθος, εφίδρωση, έντονο τρέμουλο, διαταραχή της αναπνοής ή δύσπνοια, ζαλάδα ή και τάση λιποθυμίας, ρίγη ή μυρμήγκιασμα σε διάφορα μέρη του σώματος. Το άτομο αισθάνεται έντονο φόβο ότι χάνει τελείως τον έλεγχο ή ότι «χάνει το μυαλό του», φόβο ότι «πεθαίνει», αίσθηση πνιγμού, ναυτία, ξαφνική αίσθηση έντονης αύξησης (έξαψη) ή ελάττωσης της θερμοκρασίας του σώματος, αίσθηση αλλαγμένης πραγματικότητας ή ότι το περιβάλλον του ατόμου έχει αλλάξει, αίσθηση μη πραγματικότητας ή αποξένωσης από τον εαυτό του ή το περιβάλλον του. Θεωρείται πλήρης κρίση πανικού αν περιλαμβάνει τέσσερα ή περισσότερα από τα παραπάνω συμπτώματα.
Μία, μεμονωμένη κρίση πανικού δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι πάσχουμε από διαταραχή πανικού. Πολλοί άνθρωποι συμβαίνει να βιώσουν μια κρίση πανικού κάποτε στη ζωή τους, χωρίς αυτή να εξελιχθεί σε αγχώδη διαταραχή. Ενδείξεις ότι μπορεί να υποφέρουμε από διαταραχή πανικού, είναι εάν για διάστημα τουλάχιστον ενός μηνός ή περισσότερο μετά από την κρίση πανικού, βρισκόμαστε σε συνεχές άγχος και φόβο ότι θα πάθουμε κι άλλη κρίση, ανησυχούμε συνεχώς σχετικά με τις πιθανές αιτίες της κρίσης μας (δηλ. φοβόμαστε ότι θα πάθουμε καρδιακή προσβολή, θα πεθάνουμε κλπ.) και παρατηρούνται σημαντικές αλλαγές στη γενική μας συμπεριφορά που σχετίζονται με την κρίση πανικού (δηλ. αποφυγή ορισμένων καταστάσεων, φόβος να βγούμε από το σπίτι μόνοι κλπ.). Πρέπει επίσης να βεβαιωθούμε ότι η κρίση πανικού δεν προκλήθηκε από χημικές ουσίες, όπως ναρκωτικά και φάρμακα, και να υποβληθούμε στις απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις ώστε να αποκλειστούν οργανικές αιτίες, όπως ο υπερθυρεοειδισμός.
Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι η διαταραχή πανικού είναι μια χρόνια κατάσταση και συχνά υπόκειται σε διακυμάνσεις. Δηλαδή, το άτομο μπορεί να βιώνει περιόδους ύφεσης που ακολουθούνται από περιόδους έξαρσης των συμπτωμάτων. Η κατάσταση γίνεται συνήθως χειρότερη με την πάροδο του χρόνου, αν το άτομο δεν υποβληθεί νωρίς στην κατάλληλη θεραπεία. Η αρχική κρίση πανικού ακολουθείται από χρόνιο άγχος και ανησυχία και τελικά από μια δεύτερη και τρίτη και στη συνέχεια επαναλαμβανόμενες αιφνίδιες κρίσεις. Ορισμένοι χώροι και καταστάσεις συνδέονται με τις κρίσεις πανικού και το άτομο αρχίζει να αποφεύγει αυτούς τους χώρους και καταστάσεις, με αποτέλεσμα η διαταραχή πανικού να εξελιχθεί σε μια άλλη σοβαρή αγχώδη διαταραχή που ονομάζεται αγοραφοβία (βλ. σχετικό άρθρο). Καθώς οι δραστηριότητες και η ζωή του ατόμου περιορίζονται όλο και περισσότερο, εμφανίζονται και δευτερογενείς καταστάσεις όπως κατάθλιψη και εθισμός στο αλκοόλ ή τα ναρκωτικά. Επίσης, οι κοινωνικές και επαγγελματικές δραστηριότητες του ατόμου επηρεάζονται σημαντικά, με αποτέλεσμα το άτομο να ζει μια αφόρητα περιορισμένη ζωή. Όλα αυτά μπορούν να αποφευχθούν, αν το άτομο ζητήσει θεραπεία όσο το δυνατόν νωρίτερα μετά τις πρώτες κρίσεις πανικού.
copyright © 2007 Δρ. Δόβελος Ιωάννης
Διευθυντής Κέντρου Εφαρμοσμένης Ψυχοθεραπείας & Συμβουλευτικής
Υπεύθυνος τμήματος Βιοθυμικής Ψυχοθεραπείας – Κλινικής Ύπνωσης
Κέντρο Εφαρμοσμένης Ψυχοθεραπείας και Συμβουλευτικής
